Współczesnemu człowiekowi trudno wyobrazić sobie życie bez komputerów, maszyn obliczeniowych i innych urządzeń, które nie tylko ułatwiły nam życie, ale także radykalnie je zmieniły. Patrząc na asortyment technologii XXI wieku, trudno sobie wyobrazić, w jaki sposób ludzkość doszła do tak genialnych rozwiązań. Nie będzie dla nikogo tajemnicą, że wszystko zaczęło się od pomysłu i wynalazku. Dlaczego to mówimy? W naszym artykule na warsaw-future.eu chcemy porozmawiać nie o nowoczesnych technologiach, ale o osobie, która wniosła ogromny wkład w ich rozwój w XVIII wieku – Abrahamie Jakubie Sternie. Co sprawiło, że mechanik-samouk stał się sławny na całym świecie? Przekonajmy się o tym razem.
Niesamowita historia Abrahama Jakuba Sterna
Nie wiadomo dokładnie, kiedy w Hrubieszowie urodził się Abraham Jakub Stern (prawdopodobnie między 1762 a 1769 rokiem). Na pewno wiadomo o tym, że urodził się w zubożałej rodzinie żydowskiej. Jego prawnukami są Antoni Słonimski (słynny poeta) i Nicolas Słonimski (amerykański dyrygent).
Ze względu na trudną sytuację finansową rodziny Sternów jego przyszłość była niepewna. Aby w jakiś sposób zapewnić młodemu Abrahamowi wykształcenie, rodzice wysłali go do miejscowego zegarmistrza. Mając dostęp do różnorodnych narzędzi, Abraham Jakub Stern zaczął tworzyć nie tylko zegarki, ale także proste wynalazki, których oczywiście nikt nie zauważył.
W tym czasie do Hrubieszowa przybywa Stanisław Staszic, legendarna postać polskiego oświecenia. Stanisław Staszic był znanym pisarzem, tłumaczem i filozofem, a także księdzem i mężem stanu. Niesamowitym zbiegiem okoliczności Staszic zauważył młodego człowieka i dostrzegł jego talenty. Jest to naprawdę niesamowita historia i wyjątkowe wydarzenie z życia Sterna, gdyż wiadomo, że Staszic nigdy nie okazywał Żydom szczególnego szacunku.
Mimo to Stanisław Staszic postanowił całkowicie zaopiekować się Abrahamem. W ten sposób w 1811 roku Abraham Jakub Stern trafił do Warszawy. Przeprowadzka do stolicy otworzyła młodemu Abrahamowi Sternowi drzwi do pełnej sukcesów i obiecującej przyszłości.
Życie w Warszawie i pierwsze wynalazki
Życie w Warszawie przybrało zupełnie inne barwy. W stolicy Abraham Jakub Stern od razu rozpoczął naukę. Wykazywał niezwykłe zamiłowanie do nauk matematycznych, a także potrafił doskonalić swoje zdolności wynalazcze.
W Warszawie Abraham Jakub Stern rozpoczął pracę nad stworzeniem swoich pierwszych maszyn obliczeniowych. Pierwszym wynalazkiem Sterna była maszyna, która mogła wykonać cztery operacje arytmetyczne i wyodrębnić pierwiastek kwadratowy z liczb. Kolejnym osiągnięciem młodego badacza był stolik mierniczy, będący ruchomym trójkątem o dwóch celownikach.
Oczywiste jest, że talent młodego wynalazcy nie pozostał niezauważony. Już w 1811 roku wziął udział w posiedzeniu Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, gdzie miał okazję zaprezentować swoje wynalazki.
Najsłynniejsze wynalazki i osiągnięcia Abrahama Jakuba Sterna
Jednym z najsłynniejszych wynalazków Abrahama Jakuba Sterna jest traktat o wózku topograficznym, który powstał do celów geodezyjnych. Ten wynalazek Sterna umożliwiał mierzenie gruntów i narysowanie ich sytuacji geologicznej w dowolnej skali.
Nie mniej znany jest mechanizm Sterna, który chronił powozy przed rozbieraniem się koni. Na pierwszy rzut oka są to tylko wynalazki, które nie zdziwiłyby współczesnego człowieka. Jednak wyobraźcie sobie szum i zainteresowanie ludzi w tamtym czasie.
Abraham Jakub Stern większość swojego czasu i wysiłku poświęcił stworzeniu tzw. „maszyny rachunkowej”. Szczególnie chciał pokazać ten wynalazek swojemu mentorowi, Stanisławowi Staszicowi, aby udowodnić mu, że nie mylił się, decydując się pomóc młodemu badaczowi. Maszyna licząca Sterna potrafiła wykonywać takie operacje jak dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie, obliczanie pierwiastka z liczby naturalnej. Jego maszyna licząca wyróżniała się dokładnością i wyjątkową trwałością. Maksymalnie uproszczony mechanizm maszyny sprawił, że stała się ona łatwiejszą i bardziej przystępną w użyciu. Maszynę liczącą Sterna docenił nawet car Aleksander I, przyznając wynalazcy stypendium rządowe, aby miał możliwość kontynuowania swoich badań i uszczęśliwiania nimi ludzi.
Ponadto Abraham Jakub Stern wynalazł tartak, młockarnię i żniwiarkę konną. Wynalazki Sterna naprawdę wyprzedzały swoje czasy. Jednak pomimo swojej dostępności i przydatności w codziennym użyciu, nie zyskały ogromnej popularności wśród współczesnych Sterna.
Abraham Jakub Stern, którego nie znamy
Abraham Jakub Stern jest znany każdemu jako wynalazca. Niewiele osób jednak wie o jego osiągnięciach humanistycznych. Abraham Jakub Stern był przez długi czas rektorem Warszawskiej Szkoły Rabinów i przewodniczącym Komisji ds. Cenzury Ksiąg Żydowskich. Sam pisał prace o własnych wynalazkach. Ponadto Abraham Jakub Stern jest utalentowanym pisarzem. Napisał wiele esejów w języku hebrajskim.
Abraham Jakub Stern próbował również swoich sił w tłumaczeniu. Wiadomo, że w 1823 roku przetłumaczył na język hebrajski dzieło Natana Hannowera, które zostało opublikowane w „Pamiętniku Warszawskim”.
Abraham Jakub Stern zmarł 3 lutego 1842 roku w Warszawie, pochowany na cmentarzu na Bródnie. Miejsce pochówku wybitnego polskiego wynalazcy odnaleziono dopiero w 2022 roku.
