Most Poniatowskiego w Warszawie to most na Wiśle łączący dzielnice Woli i Pragi. Most ma długą i skomplikowaną historię: przetrwał niejedną wojnę, kilka wyburzeń i renowacji oraz rozbudowy, jednak przetrwał — pisze strona warsaw-future.eu.
Jak zbudowano most Poniatowskiego?
Most Poniatowskiego budowano przez 8 lat od 1904 do 1913 roku (według niektórych danych 1914 rok) według projektu utalentowanych architektów: Bronisława Plebińskiego, Mieczysława Marszewskiego i Wacława Paszkowskiego. Aktywny udział w projektowaniu brali również inżynierowie Kazimierz Grabowski, Stanisław Kozierski i Stefan Szyller. Długość mostu bez ochronnych nasypów wynosiła 3,5 tysiąca metrów. Uroczyste otwarcie mostu odbyło się około 4-6 stycznia 1914 roku.
Co ciekawe, pierwsze myśli o budowie mostu pojawiły się już w 1870 roku, aby kontynuować Aleje Jerozolimskie, ale dopiero 40 lat później pomysł udało się zrealizować. Nie obyło się bez skandali: inwestycja w most stała się dla Warszawy największą od czasu budowy kanalizacji, a jeden z architektów Mieczysław Marszewski został zawieszony z powodu łapówek.
Początkowo Most Poniatowskiego nazywano Mikołajewskim na cześć rosyjskiego cara Mikołaja II, chociaż miejscowi mieszkańcy nie chcieli uznać takiej nazwy i dali swój Trzeci Most.
Przez wojny i zniszczenia
W sierpniu 1915 r. armia rosyjska została zmuszona do ucieczki z Warszawy z powodu natarcia Niemców. W tym celu wysadzili most. Podczas okupacji Warszawy Niemcy w tym samym miejscu zbudowali prowizoryczny drewniany most, który nazwali Mostem Poniatowskiego. Drewniana konstrukcja przetrwała około roku i wkrótce spłonęła (szczegóły nieznane).
Późniejsza odbudowa mostu miała miejsce w latach 1921-1927, a częściowe otwarcie mostu nastąpiło w 1925 roku, kiedy zaczęła funkcjonować jezdnia, a 2 lata później oddano do użytku całą szerokość mostu.
Podczas II wojny światowej, kiedy Warszawa została poddana masowym bombardowaniom przez Niemców i okupacji, most został przemianowany przez najeźdźców na Neue Brücke. Niemcy dysponowali na tym moście wielkokalibrowymi karabinami maszynowymi i reflektorami do atakowania Wojska Polskiego. 13 września 1944 roku, gdy wojska radzieckie wraz z Oddziałami polskimi rozpoczęły natarcie na Warszawę, Niemcy ponownie wysadzili most. W rezultacie zniszczono 4 stalowe przęsła łukowe o długości około 300 metrów i uszkodzono oparcia mostu.
Kolejna przebudowa mostu miała miejsce według projektu Stanisława Hempla. Tragiczne wydarzenia nawiedziły konstrukcję: w wyniku katastrofy budowlanej 7 łuków wpadło do wody, co doprowadziło do śmierci jednego z robotników, a około 10 osób zostało poważnie rannych. Mimo wszystko, 22 lipca 1946 roku Most Poniatowskiego został ponownie oddany do użytku. Tym razem uruchomiono na nim pierwsze połączenie tramwajowe przez Wisłę (do czasu wybudowania w 1949 mostu Śląsko-Dąbrowskiego). Ponadto przez odbudowany most przełożono rury zapewniające zaopatrzenie w wodę prawego brzegu Warszawy.
Po rekonstrukcji w 1946 roku Most Poniatowskiego nieco zmienił swój wygląd: zmieniła się konstrukcja przęseł, kamienne ławki, które wcześniej nie były odbudowywane, a ozdobną balustradę zastąpiono prostszymi elementami stalowymi. A jednak pozostałości zniszczonych przez liczne wyburzenia ławek i konstrukcji czasami nadal można zobaczyć w Wiśle, gdy poziom wody jest niski.
Przez długi czas most Poniatowskiego był przeciążony ruchem, aż w 1974 roku zbudowano drogę Łazienkowską, co umożliwiło rozładowanie mostu o 25%.
Kolejna przebudowa mostu Poniatowskiego, trwająca od 1985 do 1990 roku, miała na celu poszerzenie powierzchni budowli. Wszystkie poprzeczne belki betonowe zostały zastąpione nowymi, podniesiono tory tramwajowe, a od strony Pragi dodano kolejny węzeł komunikacyjny.
Most Poniatowskiego w XXI wieku
Na początku XXI wieku pod mostem zbudowano centrum handlowe „Arkady”, a wieże znajdujące się w pobliżu zostały odrestaurowane. W latach 2011-2014 na moście Poniatowskiego przeprowadzono szereg prac poszukiwawczo-badawczych, w wyniku których z dna Wisły wydobyto część starej konstrukcji o łącznej wadze około 20 ton. Fragment został wysłany do Instytutu Badawczego Dróg i mostów.
Miejsce wokół mostu Poniatowskiego stało się ulubionym miejscem wypoczynku warszawiaków i turystów, bo w pobliżu zrobiono plażę Poniatówka, wybudowano boiska sportowe. Również most Poniatowskiego można okresowo oglądać w filmach i serialach polskiej produkcji, a w 2008 roku Poczta Polska wydała znaczek z jego wizerunkiem.
Kim jest Józef Poniatowski?
Józef Poniatowski to wybitny polski działacz wojskowo-polityczny, dowódca, książę, bohater narodowy Polski i uznany jej patriota, a także marszałek Francji, żyjący w latach 1763-1813. Zwyciężył w wielu bitwach, bronił interesów Polski w walce o niepodległość. Był jedynym obcokrajowcem, który otrzymał tytuł marszałka od cesarza Napoleona I. Bohatersko zginął w bitwie pod Lipskiem. Do historii przeszedł jako człowiek honoru i odważny wojskowy.
