Warszawskie neony są integralną częścią historii i architektury Polski. Ten niezwykły element wystroju ulic miasta przetrwał wiele wydarzeń historycznych: niepodległość Polski, epokę kapitalizmu, II wojnę światową i powojenną odbudowę Warszawy. Neony służyły jako reklama, dekoracja i oświetlenie ulic w ciemnych godzinach dnia. Po I wojnie światowej w wielu europejskich stolicach zabłysły neony, ale dla Warszawy miało to szczególne znaczenie. Więcej na warsaw-future.
„Neonizacja” Warszawy: historyczna przeszłość
Neony stały się popularne w Warszawie po I wojnie światowej, kiedy większa część miasta została zniszczona przez okupantów. Właściciele małych sklepików, kawiarni, salonów fryzjerskich i innych ocalałych placówek stworzyli własne szyldy, ale wyglądały tak samo, szaro i w żaden sposób nie przyciągały klientów.
Pierwsze neony w Warszawie pojawiły się w 1926 roku na dachu Willi Marconiego, która znajdowała się u zbiegu ulic Marszałkowskiej i Alei Jerozolimskich. Powstały w celu reklamy browaru i zawierała butelkę piwa oraz napis „Porter”. Od tego czasu neony zaczęto powszechnie stosować do dekoracji witryn sklepowych, instytucji i reklamy ulicznej. Lokalne media nie przegapiły tego wydarzenia, ale opinie w gazetach i czasopismach były podzielone. Na przykład „Gazeta Polska” w 1936 roku pochwaliła taką inicjatywę i napisała, że nocny blask neonów odzwierciedla życie i burzliwy rytm wielkiego miasta. „Kurier Warszawski” nie podzielał tych еntuzjazmów, twierdząc, że neony tylko psują nerwy i wzrok warszawiaków, nie podkreślając wyjątkowej architektury miasta.
W 1933 roku magistrat warszawski wprowadził pewne zasady dla przedsiębiorców planujących instalowanie neonów w swoich zakładach. Ze względu na zagrożenie dla wzroku zakazano używania czerwonych świateł, a ze względu na bezpieczeństwo kierowców i pieszych nie wolno było używać świateł migocących.
W tworzenie neonów dla kawiarni, restauracji, cukierni, sklepów i instytucji rządowych czasami angażowali się znani artyści. Przykładowo w 1935 roku architekt Władysław Lichtenstein stworzył wystrój warszawskiej cukierni „Suchard”, a w projekt neonów witryny zakładu „Era” zaangażował się słynny grafik Tadeusz Kryszak.
Upadek i nowe życie ery neonów
W latach 40. i 50. XX wieku nie zachęcano do stosowania neonów w reklamie, ponieważ różne techniki marketingowe nie wpisywały się do systemu komunistycznego. Neony mogły pełnić jedynie funkcję dekoracyjną i informacyjną, dlatego oświetlały jedynie niektóre warszawskie dworce, kina i hotele.
Reklama uliczna odrodziła się dopiero po śmierci Stalina, a wraz z nią neony. W 1956 roku gazeta „Stolica” napisała, że neony wypełniają miasto życiem, energią i ruchem zarówno w nocy, jak i w ciągu dnia. W 1972 roku utworzono nawet w Warszawie przedsiębiorstwo państwowe, które zajmowało się produkcją i instalacją neonów w mieście.
