Każde miasto w Europie, a także na świecie ma własne symbole związane z historią i świadomością całego narodu. Dla każdego obywatela Polski ważna jest znajomość nie tylko głównych dat historycznych odnoszących się do kraju, ale także najważniejszych symboli największych miast, a przede wszystkim – stolicy. Symbolami Warszawy są: Warszawska Syrenka, flaga i herb miasta. Więcej dowiesz się o nich na stronie internetowej warsaw-future.
Warszawska Syrenka: znaczenie tego symbolu
Słynnym symbolem stolicy Polski od XIV wieku jest Warszawska Syrenka. W dokumentach archiwalnych Warszawy można znaleźć wizerunek syrenki w różnych wersjach. Przyjrzyjmy się bliżej temu, skąd wziął się symbol i jaka historia jest z nim związana.
Na początku warto zaznaczyć, że symbolem stolicy Polski jest właśnie słodkowodna syrenka. To mityczne stworzenie, które ma ogon ryby i ciało kobiety.
Legenda o Syrence
Z pojawieniem się Syrenki na herbie Warszawy wiąże się piękna legenda. Mityczne stworzenie było siostrą duńskiej Syreny. Pewnego dnia Syrenka odpłynęła Wisłą daleko od domu i tak trafiła do pięknego miasta.
Miejscowy kupiec zauważył Syrenkę i uwiedziony jej urodą złapał ją, po czym zamknął w stodole. Niewolnica gorzko płakała, dopóki młody rybak nie usłyszał jej płaczu i nie zauważył jej cierpienia. W efekcie mężczyzna ulitował się nad Syrenką i puścił ją wolno.
Pamiętając o życzliwości, Syrenka obiecała chronić miasto, jeśli będzie to konieczne. Od tego czasu Syrenkę zaczęto przedstawiać w herbie Warszawy w szatach bojowych i z mieczem w dłoniach.
Istnieje również inna wersja legendy. Opowiada o tym, że pewnego razu król Kazimierz zgubił się w lesie podczas polowania. Z pewnością zginąłby, gdyby magiczna Syrena niespodziewanie nie przyszła mu z pomocą. To ona wskazała mu właściwą drogę do domu. Na znak wdzięczności król kazał zostawić wizerunek Syreny na warszawskim herbie.
Historyczne dane dotyczące pojawienia się wizerunku Syrenki na herbie Warszawy są bardzo zróżnicowane, jednak wiemy na pewno, że od XIV wieku jest on niezmiennym symbolem miasta.
Herb Warszawy
Jednym z narodowych symboli Warszawy jest herb, który przedstawia wizerunek syrenki na czerwonym tle. W dłoniach trzyma ona miecz, a nad głową ma koronę.
Miasto posiada także duży herb, który nieco różni się od herbu heraldycznego. W szczególności uzupełnia go niebieska wstęga z widniejącą na niej dewizą Warszawy i Orderem Wojennym Virtuti Militari. Należy dodać, że wszystkie rodzaje herbów są dopuszczone przez prawo i są w pełni zgodne ze wszystkimi kanonami.
We współczesnej wersji herbu syrenka ma wygląd kobiety o jasnych włosach i rybim ogonie. Jednak ten symbol nie zawsze wyglądał identycznie. W różnych epokach historycznych elementy przedstawiane na herbie, a także ich wygląd były różne.
Najstarszy wizerunek herbu Warszawy pochodzi z 1390 roku. Przedstawiona na nim syrenka miała dość nietypowy wygląd. Wówczas bardzo przypominała mityczne stworzenie: zamiast ogona miała duże ptasie łapy, a jej ciało przypominało smoka.
Dopiero w 1459 roku herb uzyskał wygląd zbliżony do współczesnej wersji – syrena miała rybi ogon zamiast ptasich nóg i kobiecy tułów.
W 1622 roku dokonano ponownej modyfikacji herbu. W jednej ręce syreny pojawiła się okrągła tarcza, a w drugiej długi miecz. Ostatnie zmiany herbu miały miejsce w 1938 roku – przed wybuchem II wojny światowej. Zachowano wówczas tradycyjny wygląd symbolu.
Nowoczesny wygląd herbu zasugerował Feliks Szczęsny Kwarta. W czasach sowieckich wygląd herbu został nieco zmieniony: zniknęła z niego korona nad głową syreny, a samo mityczne stworzenie zostało przedstawione z rozpuszczonymi włosami. Jednak w 1990 roku herbowi przywrócono jego historyczny wygląd.
Historia flagi warszawskiej
Flaga Warszawy nie ma tak bogatej historii jak herb. Nowoczesna flaga stolicy Polski składa się z dwóch kolorów – żółtego i czerwonego. Górny żółty pas symbolizuje luksus i bogactwo królewskiej stolicy, natomiast czerwień jest jednym z narodowych kolorów Polski. Kolory na fladze są rozmieszczone w proporcjach 8 do 5.
Flaga została oficjalnie zatwierdzona w 1938 roku, podobnie jak inne symbole Warszawy. Do tego czasu nie miała tak powszechnego zastosowania jak herb miasta.
Trzeba dodać, że autor flagi warszawskiej jest nieznany.
Ciekawostki o symbolach Warszawy
Każdy symbol Warszawy związany jest z interesującymi faktami i wydarzeniami historycznymi, o których powinni wiedzieć nie tylko mieszkańcy polskiej stolicy, ale także jej goście:
- Na Rynku Starego Miasta w Warszawie stoi pomnik Syrenki, jeden z najsłynniejszych symboli miasta. Nie jest to jednak oryginał pomnika, lecz jego kopia. Oryginalna wersja ze stuletnią historią jest przechowywana w miejscowym muzeum. Wersja Syrenki, którą obecnie możemy zobaczyć, została wykonana z brązu w 2008 roku.
- Syrenka, która po raz pierwszy została zainstalowana na ruinach fontanny na Rynku Starego Miasta należy do najstarszych zabytków miasta. Wiadomo, że została zaprojektowana w 1855 roku, a autorem pomnika jest Konstanty Hegel.
- Przez pewien czas wizerunek syrenki był w Warszawie surowo zabroniony. Od 1811 do 1915 roku miasto znajdowało się pod zaborami krajów, w których surowo nakazywano usuwanie tego symbolu zewsząd. Taki zakaz wywołał jednak bunt wśród warszawiaków. Dlatego postać Syreny zaczęła pojawiać się na niemal każdej ścianie. Władze nie mogły sobie z tym w żaden sposób poradzić, gdyż akcje sabotażowe prowadzono głównie nocą.
- Władze lokalne zostały zmuszone do usunięcia pierwotnego pomnika Syrenki z centrum Warszawy, ponieważ był on nieustannie atakowany przez wandali. Z powodu zniszczeń zabytek musiał zostać odrestaurowany i dopiero potem trafił do muzeum na przechowanie.
- Jeden z wizerunków syren na murach Warszawy pojawił się dzięki Pablo Picasso. Artysta przedstawił swoją wersję słynnego symbolu, a mianowicie w dłoniach Syrenki nie pojawił się miecz, a młot. Jednak po pewnym czasie mieszkanie, którego ścianę zdobił obraz światowej sławy artysty, kupiła młoda rodzina. Postanowili zamalować wizerunek na ścianie ze względu na ciągłe przybywanie turystów w celu jego oglądania.
Na koniec warto dodać, że polskie władze mogą zmienić symbolikę Warszawy tylko za zgodą mieszkańców miasta. W tym celu powinna zostać powołana specjalna komisja heraldyczna, która w ramach konkursu będzie opiniować warianty herbu dla miasta.
W rzeczywistości w warszawskiej historii znajdziemy tylko dwa przypadki, kiedy symbol miasta był zmieniony. Pierwszy z nich miał miejsce na skutek wydarzeń politycznych i na żądanie władz sowieckich. Z kolei drugi wiązał się z procesami dekomunizacji w kraju.
