czwartek, 28 marca, 2024

Historia Warszawy

Historia Warszawy jest nierozerwalnie związana z historią Polski. Miasto przetrwało wiele ataków, wojen i epidemii, ale udało mu się odnowić po tych wszystkich trudach. Pierwsze osady na terenie współczesnej Warszawy pojawiły się już w IX wieku. Obecnie jest to nowoczesne, wysoko rozwinięte miasto o bogatej kulturze i historii. Więcej szczegółów o polskiej stolicy znajdziesz na stronie warsaw-future.

Pierwsze osady na terenie Warszawy

Wzmianki o osadnictwie w Warszawie wskazują, że jej teren był zamieszkany przez ludzi co najmniej 1400 lat temu. Pierwszymi osadami były Jazdów, Bródno i Kamion. Bródno było niewielką osadą w północno-wschodniej części Warszawy, ale zostało zniszczone podczas buntu jednego z tamtejszych książąt w 1040 roku.

Wiadomo, że Kamion został założony w 1065 roku w miejscu, gdzie obecnie znajduje się stacja kolejowa Warszawa-Wschodnia. Z koeli osada Jazdów znajdowała się w pobliżu współczesnego gmachu Sejmu. Założono ją w 1250 roku.

Osada Jazdów doznała wielokrotnych zniszczeń. Po raz pierwszy miało to miejsce w wyniku najazdu wojsk litewskich w 1262 roku, po raz drugi – przez księcia Bolesława II Mazowieckiego w 1281 roku.

To książę Bolesław II założył kilka kilometrów od Jazdowa osadę, którą nazwał Warszawa. Z rozkazu księcia w osadzie wybudowano drewniany kościół. Po pewnym czasie na tym miejscu postawiono murowany kościół, pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela.

Pierwsze wzmianki o Warszawie i życie miasta w XIV i XV wieku

W dokumentach historycznych pierwsze wspomnienie o Warszawie pochodzi z 1313 roku, następnie o mieście pisze się w dokumentach sprawy sądowej toczącej się przeciwko zakonowi krzyżackiemu w 1339 roku.

Na początku XIV wieku Warszawa była centrum Mazowsza i znajdowała się pod panowaniem księcia Janusza Mazowieckiego. W tym okresie podstawą gospodarki miasta był handel i rzemiosło. Mieszczanie należeli do tej samej narodowości, ale każdy mieszkaniec Warszawy posiadał inny majątek. Ogółem w XIV wieku miasto liczyło ponad 4 tysiące mieszkańców.

W XV wieku Warszawa zaczęła się rozrastać w wyniku wzrostu liczby ludności. Poza osadą powstało Nowe Miasto, natomiast pozostała część nazywana była Starówką. Głównym celem powstania Nowego Miasta była potrzeba osiedlenia Żydów, którzy nie byli akceptowani w starej części Warszawy.

Pomimo tego, że osady miejskie faktycznie należały do ​​Warszawy, każda z nich posiadała własnego zarządcę i prawa miejskie.

W 1515 roku miała miejsce wojna rosyjsko-litewska, która dotknęła także Warszawę. Armia rosyjska spaliła większość Starego Miasta. Wojna tylko pogłębiła nierówności finansowe i społeczne w mieście, co ostatecznie doprowadziło do buntu warszawskiej biedoty przeciwko zamożnym mieszczanom. Wyższa warstwa społeczeństwa została zmuszona do wysłuchania żądań innych mieszkańców miasta. Dlatego przedstawiciele ubogich zostali przyjęci do rady miejskiej i sądu. Rok 1525 jest uważany za początek walki z nierównościami społecznymi w Warszawie.

Warszawa w składzie Królestwa Polskiego

Lokalna dynastia książęca przestała istnieć i w 1526 roku Warszawa weszła do Królestwa Polskiego. W 1529 roku po raz pierwszy odbyło się w mieście posiedzenie polskiego Sejmu, a 40 lat później Warszawa stała się stałym miejscem obrad sejmowych. Specjalnie w tym celu przebudowano Zamek Królewski.

Przystąpienie miasta do państwa polskiego przyczyniło się do szybkiego rozwoju gospodarczego Warszawy, jak i wzrostu liczby ludności. W ciągu 100 lat liczba ludności wzrosła z 4500 do 20 000 osób.

W 1572 roku zmarł Zygmunt II, ostatni przedstawiciel dynastii Jagiellonów. Dlatego Sejm polski zdecydował, że w przyszłości powinno być znane prawo wyboru władców. W tym samym okresie uchwalono akt konfederacji warszawskiej, ustanawiający zręby tolerancji religijnej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Pierwsze tzw. wolne wybory odbyły się w 1573 roku w Kamieniu. Warszawa miała dość dobre położenie między dwiema stolicami Rzeczypospolitej, Krakowem i Wilnem. Biorąc pod uwagę te czynniki, w 1596 roku Warszawa oficjalnie stała się stolicą nie tylko Rzeczypospolitej Obojga Narodów, ale także Polski.

Królewski architekt Santi Gucci przebudował Zamek Warszawski i od 1616 roku stał się on stałą rezydencją króla.

W kolejnych latach Warszawa nadal się rozrastała: pojawiały się nowe przedmieścia. Miejscowa szlachta założyła kilka prawnie samodzielnych dzielnic, w których rządziła według własnego prawa. Takie obszary nazywano „jurydyka”. Osiedlali się w nich głównie rzemieślnicy i kupcy.

Warszawa w wiekach XVII – XIX

Po śmierci króla Jana III Sobieskiego sytuacja państwa polskiego pogorszyła się, szczególnie jeśli porównać ją z sytuacją w innych państwach europejskich. Nowo wybrany król Fryderyk August I troszczył się bardziej o swoją rodzinną Saksonię niż o Polskę.

Walcząc o swoje prawa, polska szlachta nie dbała o pozycje królestwa, które wielokrotnie stawało się celem między Austrią a Rosją w ich sporach militarnych.

Warszawa nadal była stolicą Rzeczypospolitej Obojga Narodów aż do zdobycia jej przez Prusy w 1795 roku. W 1806 roku wojska napoleońskie wyzwoliły miasto. Warszawa otrzymała status stolicy Księstwa Warszawskiego.

W efekcie tych wydarzeń Warszawa faktycznie stała się monarchią konstytucyjną w unii personalnej z Imperium Rosyjskim. W tym czasie w mieście powstał Uniwersytet Królewski. Jednak w listopadzie 1830 roku wybuchło powstanie. Zaczęło się od ataku na wielkiego księcia Konstantego Pawłowicza, który był naczelnym wodzem armii polskiej. Efektem powstania była wojna polsko-rosyjska w 1831 roku.

Jednak armia polska została pokonana, a Królestwo Polskie przestało istnieć: kraj został podzielony na prowincje. W Warszawie cesarz stworzył administrację wojskową. Armia i Sejm zostały rozwiązane, a Uniwersytet Królewski zamknięty.

Rozwój połączeń kolejowych przyczynił się do przekształcenia Warszawy w ważny węzeł komunikacyjny. W szczególności położono drogi do Petersburga, Tyraspola, Kowela, Kalisza i Mławy. W 1864 roku w Warszawie wybudowano pierwszy kolejowy most drogowy. Był to wówczas jeden z najnowocześniejszych mostów w Europie.

Pod przywództwem gubernatora Sokratesa Starynkiewicza rozwijała się gospodarka Warszawy. Tym samym w mieście uruchomiono pierwsze sieci wodociągowe i kanalizacyjne, które opracował angielski architekt William Lindley. Założono także cmentarz Bródnowski, który stał się jednym z największych cmentarzy europejskich.

W 1904 roku w mieście zbudowano pierwszą elektrownię, zainstalowano też oświetlenie elektryczne i uruchomiono trasę tramwajową. Wszystko jednak zmieniło się wraz z początkiem I wojny światowej.

Pierwsza wojna światowa

1 sierpnia 1915 roku do Warszawy wkroczyły wojska niemieckie. Rosjanie, wycofując się z miasta, w zwykły dla siebie sposób zaczęli niszczyć wszystko, co napotkali na swojej drodze. W szczególności most Poniatowskiego, który został otwarty dopiero co – w 1914 roku. Zniszczono go całkowicie. Ze wszystkich fabryk usunięto wyposażenie, co skomplikowało i tak już trudną sytuację ekonomiczną Warszawy.

Rządem niemieckim kierował wówczas generał Hans Hartwig von Beseler. Nowy rząd starał się okazywać przychylność ludności polskiej, która potrzebowała wsparcia w wojnie z wojskami rosyjskimi.

Na przykład w Warszawie zezwolono na nauczanie w języku polskim. W 1915 roku w mieście otwarto Uniwersytet Przyrodniczy, Szkołę Główną Handlową i Politechnikę Warszawską.

Głównym celem dowództwa niemieckiego była chęć włączenia Pragi do Warszawy. Z kolei władze rosyjskie nie pozwoliły na poszerzenie granic Warszawy.

Jesienią 1918 roku w Niemczech rozpoczęła się rewolucja listopadowa. Dlatego już w listopadzie 1918 roku wojska niemieckie wycofały się z Warszawy. 10 listopada do miasta przybył Józef Piłsudski, któremu Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową i cywilną. Data 11 listopada 1918 roku to ważna chwila w historii Polski, ponieważ jest uważana za początek odzyskania przez kraj niepodległości. Warszawa oficjalnie została stolicą Polski.

Pierwsze lata niepodległości Polski

Pierwsze lata niepodległości kraju były dość trudne: dotkliwie odczuwano hiperinflację i chaos. Wojna sowiecko-polska, której kluczowym momentem była Bitwa Warszawska, nie przyczyniła się do stabilizacji gospodarczej. Istnieniu niepodległej Polski zagroził Związek Radziecki, który pod pozorem idei samostanowienia narodów, brutalnie dążył do szerzenia w świecie totalitarnej ideologii komunistycznej. To właśnie Polska stała się pierwszym krokiem w dalszym podboju świata.

Polacy zwycięstwo w Bitwie Warszawskiej nazywają Cudem nad Wisłą. Oddziałom polskim udało się pokonać Armię Czerwoną i położyć kres dalszej ekspansji bolszewików.

W sierpniu 1920 roku rozegrała się wielka Bitwa Warszawska, w której Polacy dzięki talentowi naczelnego dowództwa odnieśli wspaniałe zwycięstwo i faktycznie uratowali Europę przed wznowieniem wojny.

Zwycięstwo było ważne dla umocnienia niepodległości Polski i innych nowo powstałych państw Europy Środkowej.

Druga wojna światowa

Pierwsze bomby zaczęły spadać na Warszawę 1 sierpnia 1939 roku. W pierwszych dniach bombardowania miasto w pośpiechu opuścili przedstawiciele administracji wojskowej i cywilnej, w tym głównodowodzący armii Edward Śmigły-Rydz. Wyruszyli do Rumunii, zabierając ze sobą dużą część amunicji i broni, przygotowanych do obrony miasta.

Władzę w Warszawie przejął prezydent Stefan Starzyński. Cały czas starał się wspierać ludność wygłaszając w radiu patriotyczne przemówienia.

9 września wojska niemieckie przedarły się po południowo-zachodniej stronie Warszawy, ale zostały powstrzymane przez obrońców, z których większość stanowili ochotnicy cywilni. Niemieckie czołgi zatrzymały się w rejonie Ochoty.

Niestety 13 września wojska niemieckie otoczyły Warszawę. Sytuację pogorszył fakt, że 17 września Związek Radziecki zaatakował Polskę Wschodnią. Tego samego dnia zniszczony został Zamek Królewski w Warszawie, a kilka dni później elektrownia.

27 września Warszawa ogłosiła kapitulację, a 1 października do miasta wkroczyły wojska niemieckie. W wyniku obrony miasta we wrześniu 1939 roku zginęło 31 tysięcy osób, w tym 25 tysięcy spośród ludności cywilnej, a kolejne 46 tysiące osób zostało rannych. Niektóre budynki w Warszawie zostały zniszczone.

27 października władze niemieckie aresztowały prezydenta S. Starzyńskiego i wysłały go do obozu koncentracyjnego w Dachau. S. Starzyński zmarł w obozie koncentracyjnym w 1943 lub 1944 roku, dokładna data nie jest znana.

Warszawa w okresie powojennym

W 1945 roku, po okropnościach II wojny światowej, Warszawa była w ruinie. 17 stycznia 1945 roku do lewej części miasta wkroczyły wojska sowieckie, a w dniu 1 lutego proklamowano PRL.

Również w tym okresie powstało Biuro Odbudowy Stolicy. Architekci biura, uzyskawszy poparcie sowieckiego reżimu komunistycznego, postanowili odbudować Warszawę w nowoczesnym stylu, z większą ilością otwartych przestrzeni.

Inspirowani komunistyczną propagandą architekci wyburzyli wszystkie budynki, które przetrwały wojnę i następnie poddano je renowacji. Jednak nie wszystkie pomysły zostały zrealizowane. W 1953 roku przywrócono Staremu Miastu i Traktowi Królewskiemu ich przedwojenny wygląd.

Odnowione Stare Miasto spotkało się z dużym uznaniem organizacji międzynarodowych. W szczególności w 1980 roku UNESCO umieściło je na liście światowego dziedzictwa. Tak naprawdę symbolami powojennej Warszawy stały się Pałac Kultury i Nauki, Stadion Dziesięciolecia, Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa i Trasa W-Z.

Warszawa po latach 80. XX wieku

Początek lat 80. upłynął pod znakiem kryzysu gospodarczego i wzrostu nastrojów antykomunistycznych. W Warszawie aktywnie rozwijał się ruch solidarnościowy. W 1979 roku papież Jan Paweł II odwiedził stolicę. Odprawił mszę św. na placu Zwycięstwa, a swoje przemówienie zakończył słowami skierowanymi do Polaków, w których wezwał do: „odnowy oblicza Polski”. Ludność uznała to za motywację do przemian demokratycznych.

W 1989 roku przedstawiciele polskiego rządu i “Solidarności” prowadzili negocjacje Okrągłego Stołu w Pałacu Prezydenckim w Warszawie. W efekcie “Solidarność” wzięła udział w wyborach do Sejmu, gdzie zdobyła prawie wszystkie mandaty. Był to początek nowych przemian demokratycznych w Europie.

18 maja 1990 roku Sejm przyjął ustawę przywracającą Rząd Miasta Warszawy. W 1995 roku w Warszawie uruchomiono metro. W 2002 roku Wesoła została włączona w skład stolicy, tym samym powierzchnia stolicy powiększyła się o kolejne 22 kilometry kwadratowe.

Unia Europejska i Mistrzostwa Europy

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku stało się kamieniem milowym w  rozwoju warszawskiej gospodarki. Po tej dacie miasto przeżyło największy boom gospodarczy w swojej historii.

Ogromne znaczenie dla stolicy Polski miały zorganizowane w 2012 roku Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej, które kraj organizował wspólnie z Ukrainą. W Warszawie drużyny rozegrały 5 meczów.

Latest Posts

.,.,.,.,. Copyright © Partial use of materials is allowed in the presence of a hyperlink to us.